Foutmelding

Deprecated function: The each() function is deprecated. This message will be suppressed on further calls in _menu_load_objects() (regel 579 van /var/www/vhosts/taaluniebericht.org/2014.archief.taaluniebericht.org/includes/menu.inc).

Editie december 2015

Dit is een oude versie van Taalunie:Bericht en wordt niet meer bijgewerkt. Ga voor nieuwe artikelen naar taaluniebericht.org.

Jan Mulder
Jan Mulder
Rubriek: 
Auteur: 
Jan Mulder

Voor en bij: voorgoed voorbij

In mijn vakgebied, voetbaltaal, is al enige tijd een opvallende evolutie gaande betreffende het voorzetsel 'van'. In normaal Nederlands is de bal 'veilig in de handen van keeper Drommel', maar de radio- en televisiecommentatoren van de eredivisiewedstrijden zeggen het zo: 'De bal is veilig in de handen bij keeper Drommel'.

De handen bij Drommel. Hoe ver van hem vandaan zouden ze zich bevinden? Griezelige situatie. 'Bij' is zeer populair in dit milieu. 'Klaassen gaat er langs bij
Bruma.' Klaassen langs Bruma laten rennen zonder er 'bij' bij te vermelden, doet Evert ten Napel niet. De verslaggevers voegen er over het algemeen voor de zekerheid een paar woorden aan toe.

Neem een schot tegen de lat. De Evert van dienst: 'De lat boven het hoofd van doelman Drommel van FC Twente.' We mochten eens denken dat het een lat in Borne betreft, de lat aan het
duivenhok van de heer Pas. De zinnen 'buitenspel van rechtsbuiten Elia' en 'mooie goal van spits Kramer' bestaan niet meer. Het is buitenspel 'voor' Elia en een goal 'voor' Kramer geworden.

Waar zou het verschijnsel vandaan komen? Amerika? Basketbal? (Seventeen assists for Kobe Bryant.) Zeker is dat 'voor' bezig is aan een enorme opmars in Hilversum. En van daaruit verspreidt het kwaad zich razendsnel door het land. Jan Joost van Gangelen hoeft maar één keer 'totso!' zeggen en iedereen, van Een Vandaag tot Buitenhof, van RTL Boulevard tot Boeken, roept vooraf de Ster met identieke kopstem 'totso!'

Terug naar 'voor'. Onlangs zag een verslaggever een Feyenoorder een Ajacied 'voor de sokken' lopen. Spreker bedoelt van de sokken lopen. Gek genoeg hoor je 'de stand is 1-0 voor Sparta' nauwelijks
meer. Modern gebruik: 'Het is 1-0 in het voordeel van Sparta.' Eén keer mag, maar nooit meer 'voor Sparta' en eeuwig en altijd 'in het voordeel van', dat is irritant.

Taal leeft en verandert voortdurend. Het verschil met vroeger is dat de verandering niet meer langs geleidelijke en natuurlijke wegen zich baant, tv en sociale media hebben uitvinders en
aanstellers aan de macht gebracht die onmiddellijk resultaat willen. Volgens wijlen Jan Pieter Guépin, bezorger van de Kusgedichten van Janus Secundus, zal het Nederlands versimpelen en uitdunnen
en op een kwaaie dag nog bestaan uit twee woorden: trekken en duwen. Een kleine correctie zou ik graag aanbrengen, Jan Pieter.

Onze taal zal in de toekomst niet bestaan uit, maar bestaan bij trekken en duwen. Laat dat trekken en duwen ook maar achterwege. Nederlands zal bestaan bij voor en bij. Voorbij. Voorbij, o en voorgoed voorbij.