Taalunienieuws

Voor het merendeel van de leerlingen in Caribisch Nederland is het Nederlands niet de moedertaal. Hun beheersing van het Nederlands is daardoor vaak onvoldoende. Hierdoor presteren zij minder goed dan hun leeftijdsgenoten in Europees Nederland en hebben zij een minder goede aansluiting op het vervolgonderwijs. De leerlingen op Bonaire zullen daarom vroeger en intensiever les krijgen in het Nederlands. Ook wordt er ingezet op het behoud en de versterking van het Papiaments. Dit heeft staatssecretaris Dekker aan de Tweede Kamer gemeld naar aanleiding van een advies van de Nederlandse Taalunie.

Maatwerk per eiland
De Taalunie is door OCW gevraagd om te adviseren over wat er nodig is om te komen tot een passend onderwijsaanbod in en van het Nederlands, rekening houdend met het feit dat het in Caribisch Nederland een vreemde taal is. Op Bonaire is de voertaal doorgaans Papiaments, op Saba en Sint Eustasius is dat Engels. De Taalunie stelt vast dat voor de drie eilanden in Caribisch Nederland vanwege de verschillen in taalsituatie, de rol van het Nederlands en de onderwijscontexten maatwerk per eiland voor het onderwijs Nederlands noodzakelijk blijkt.

Nederlands op Bonaire
De Taalunie constateert dat het Nederlands voor de leerlingen op Bonaire een belangrijke taal is. Het Nederlands heeft voor de leerlingen op dit eiland immers de functie van toegangspoort naar (kennis)ontwikkeling en bereidt voor op het behalen van een diploma en het eventueel doorstromen naar vervolgonderwijs in Nederland of elders (in de eigen regio).

Zo vroeg mogelijk
Voor de meeste Bonaireaanse kinderen is het Papiaments de moedertaal en de taal waarin zij buiten de school communiceren. Om het niveau van het Nederlands te verbeteren, adviseert de Taalunie over te gaan naar een situatie waarbij het onderwijs vanaf groep 1 (bij voorkeur vroeger) van de basisschool in het Nederlands wordt gegeven. Nu is dat nog vanaf groep 5. In alle andere vakken dan het vak Nederlands zal bovendien ‘taalontwikkelend’ les moeten worden gegeven. Het is belangrijk dat de leerlingen in al hun onderwijsactiviteiten bezig zijn met taalontwikkeling. Op deze manier komen de leerlingen meer en op een betere manier in contact met het Nederlands, waardoor zij deze taal al vroeg in hun schoolloopbaan op een hoog niveau zullen beheersen. Voor specifieke leerlinggroepen moet uiteraard differentiatie mogelijk zijn. De Taalunie adviseert verder dat Nederlands de taal van het onderwijs en van de examens zal blijven.

Behoud van het Papiaments
Hoewel het advies voor Bonaire zich richt op het Nederlands, benadrukt de Taalunie dat ook het Papiaments een belangrijke rol heeft. Het Papiaments is een belangrijk en onlosmakelijk onderdeel van de identiteit van het Bonaireaanse kind. Gelet op de belangrijke functie van het Papiaments als de taal van de maatschappelijke communicatie, de Bonaireaanse cultuur en de identiteitsvorming adviseert de Taalunie extra aandacht en inzet voor het behoud en de versterking van het Papiaments binnen en buiten de school.

Sint Eustatius en Saba
Voor Sint Eustatius, waar Engels de voertaal is, adviseert de Taalunie om over te gaan naar het Engels als enige instructietaal, met Nederlands als een versterkte vreemde taal. Daarmee gaat er eenzelfde taalregime gelden als er reeds geldt op Saba. Voor het aanbod van het Nederlands op beide eilanden is het belangrijkste advies van de Taalunie dat er een leerlijn wordt ontwikkeld, die uitgaat van het Nederlands als versterkte vreemde taal. De Taalunie adviseert daarbij zo vroeg mogelijk met het aanbod van Nederlands te beginnen, bij voorkeur in de kleuterklas en voorschools.