Actueel

Al eeuwenlang verlaten Nederlanders en Vlamingen hun land om elders een nieuw leven op te bouwen. Hun moedertaal geven ze vaak snel op in den vreemde, zo wordt gezegd. Maar hoe Nederlandstalige emigranten omgaan met hun taal en identiteit is tot nu toe nooit systematisch onderzocht. Het Meertens Instituut gaat daar verandering in brengen met het project Vertrokken Nederlands, en roept Nederlanders en Vlamingen in het buitenland op om de speciaal voor dit onderzoek samengestelde enquête in te vullen.

Na de Tweede Wereldoorlog vertrokken veel Nederlanders naar het buitenland om daar een nieuw leven op te bouwen. Canada, Australië en de Verenigde Staten waren populaire bestemmingen. En ook de laatste jaren vertonen de emigratiecijfers weer hoge pieken. Anders dan in de jaren vijftig trekken de huidige emigranten eerder naar een naburig land dan naar een ander continent.

Op grote schaal is naar het Nederlands in het buitenland maar weinig onderzoek gedaan. Daarom is het Meertens Instituut met de Nederlandse Taalunie en andere samenwerkingspartners het onderzoeksproject Vertrokken Nederlands gestart. Het doel van het onderzoek is om de taal en identiteit van hedendaagse emigranten in kaart te brengen. In samenwerking met de Nederlandse Taalunie heeft het Meertens Instituut een enquête opgesteld voor alle geëmigreerde Nederlanders en Vlamingen, en voor alle nakomelingen van Nederlandse of Vlaamse emigranten.

Taalkundige Nicoline van der Sijs, projectleider van Vertrokken Nederlands: "Vragen waarop we een antwoord zoeken, zijn bijvoorbeeld hoe de moedertaal van Nederlandse en Vlaamse emigranten verandert. Maar ook wat de houding van emigranten is tegenover de Nederlandse taal en de taal of talen van hun immigratieland. Of en hoe ze hun moedertaal doorgeven aan de volgende generatie, en hoe ze hun identiteit bewaren."

Burgerwetenschap
Onderzoek waarin ook mensen buiten de wetenschap een actieve rol spelen wordt ook wel aangeduid met de Engelse term Citizen Science, of in het Nederlands: burgerwetenschap. Naast het invullen van de vragenlijst kunnen deelnemers binnen dit project de rol van 'burgerwetenschapper' of 'citizen scientist' op zich nemen. Het Meertens Instituut vraagt deze mensen om in het buitenland een netwerk van migranten aan te leggen waarbinnen de enquête kan worden verspreid, bijvoorbeeld onder ouderen die niet gemakkelijk toegang hebben tot internet, of onder jongeren die slechts weinig of helemaal geen Nederlands spreken. Ook Nederlanders en Vlamingen kunnen meehelpen, door de enquête te verspreiden onder geëmigreerde familieleden en vrienden.

Meedoen en meer informatie
De enquête kunt u hier invullen. Meer informatie over het onderzoeksproject Vertrokken Nederlands is te vinden op de website van het Meertens Instituut. Als u samen met het Meertens Instituut als burgerwetenschapper aan het onderzoek wilt bijdragen, stuur dan een berichtje aan projectleider Nicoline van der Sijs. Dit e-mailadres kan ook gebruikt worden voor overige vragen en opmerkingen.
Er is ook een Engelstalige versie van de enquête beschikbaar.